Śmierć w lesie deszczowym, czyli jak umiera język i tradycyjna kultura

Śmierć w lesie deszczowym. Ostatnie spotkanie z językiem i kulturą Dona Kulicka to książka, która została wydana w serii Mundus Wydawnictwa Uniwersytetu Jagielońskiego. Już samo to mówi nam o tym, że mamy do czynienia z literaturą faktu wysokiej jakości.

Śmierć języka to zjawisko społecznie, nie naturalne

Autor stara się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego niektóre języki umierają i zostają zapomniane? Jak wygląda śmierć języka i jak ten proces postępuje? Brzmi specjalistycznie, prawda? Jednak nie macie się czego bać. Kulick pisze tak ciekawie, że ta książka jest bardzo przystępna i czyta się ją jak dobry reportaż, a nie rozprawę naukową. To książka nie tylko dla czytelników zainteresowanych językoznawstwem i kulturoznawstwem, ale przede wszystkim tych, którzy interesują się światem i człowiekiem w uniwersalnym wymiarze.

Don Kulick w ciągu 30 lat kilkakrotnie odwiedzał wioskę Gapun ukrytą w dżungli Papui-Nowej Gwinei. Gdy dotarł tam po raz pierwszy, tradycyjnym językiem przodków nie mówił nikt poniżej 10 roku życia. W ciągu następnych lat i kolejnych wizyt w wiosce badacz obserwował jak rdzenny język mieszkańców Gapunu, tayap, jest wypierany przez młodziutki język ogólny tok pisin.

Kulick nie tylko obserwował śmierć języka, ale też badał go i zapisywał. Starał się rozpisać słowa i skomplikowaną gramatykę, tym samym stał się jedynym kronikarzem języka, prawdopodobnie tak starego jak greka, który umiera, a wcześniej nikt go nawet nie skatalogował.

Tradycyjne społeczności znikają, a my nie zdajemy sobie z tego sprawy

Umierający język z jednej strony, z drugiej niezwykła kultura, która łączy tradycyjne wierzenia z wpływem białych ludzi, zwłaszcza chrześcijańskich misjonarzy. Mimo tego, że Don Kulick pisze o życiu mieszkańców Gapunu ze swoistym poczuciem humoru, to cały reportaż ma bardzo smutny wydźwięk. Wraz z językiem umierają resztki kultury przodków i ukryta w języku mądrość wielu pokoleń, a gapuńczycy zdają się nie przywiązywać do tego większej wagi.

Przez 30 lat wiele się zmieniło, mieszkańcy przednowoczesnych wiosek zrywają z tradycyjnym sposobem życia. Wzrósł poziom społecznego niezadowolenia, a wraz z nim w wielu tradycyjnych społecznościach pojawiła się przemoc. Działania i groźby ze strony okolicznych bandytów uniemożliwiły Donowi dokończenie badań.

Globalizacja wyrządziła, wyrządza i będzie wyrządzać rdzennym mieszkańcom dżungli wiele złego.

Jeżeli szukacie ciekawych, świetnie napisanych i mądrych reportaży, to sięgnijcie po Śmierć w lesie deszczowym. Ta książka skłania do refleksji nad naszą kulturą i ekspansywnością kultury białego człowieka. Zagłębiając się w świat mieszkańców Gapunu, czytamy o świecie, który bezpowrotnie i po cichu odchodzi.

Śmierć w lesie deszczowym – recenzja książki

Lingwistyczny i kulturalny reportaż Dona Kulicka oceniam na 10/10. Książkę czyta się jak ciekawą powieść, która ma wielu bohaterów. Jednym z nich jest autor, jednym język tayap i są też mieszkańcy wioski Gapun. To książka naukowa, ale to nie jest zaporą, bo autorowi, co sam podkreśla, zależało na jej przystępności. Dlatego nie traktuje swojego czytelnika jak naukowca. Kulick pisze dla laików i dlatego jego książka nie jest ani niezrozumiała, ani nudna. Wysoką ocenę daję też za to, z jakimi emocjami i jakimi refleksami skończyłam czytać reportaż.

Książkę Śmierć w lesie deszczowym Dona Kulicka możecie znaleźć w tym miejscu.