Nagroda Moczarskiego 2021 dla Grzegorza Piątka

Parę dni temu, 3 grudnia 2021 roku, została przyznana Nagroda Historyczna m.st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego. Wyróżnienie to trafia do autora najlepszej książki o tematyce historycznej od 2018 roku. Szanowne jury, któremu przewodniczył prof. Andrzej Friszke, wybrało jedną spośród 105 zakwalifikowanych publikacji. Tym samym Nagroda Moczarskiego 2021 trafiła do Grzegorza Piątka za książkę Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944-1949.

Nagroda Moczarskiego dla Grzegorza Piątka

Nagroda Moczarskiego, czyli statuetka „Temperówka” (replika temperówki patrona nagrody, wg projektu Jacka Kowalskiego z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie) oraz czek na 50 tysięcy złotych, trafiła do Grzegorza Piątka za książkę Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944-1949. Kapituła postanowiła wyróżnić właśnie tę publikację, ponieważ autor temat powojennej odbudowy Warszawy przedstawił w niej w sposób niezwykle nowatorski. Ukazał ogromne urbanistyczne problemy dawnej Warszawy, zwrócił uwagę na powolne procesy adaptacyjne tego miasta do roli stolicy państwa, a także zaprezentował mniej znane koncepcje architektoniczne dwudziestolecia międzywojennego, dotyczące wspólnej drogi rozwoju miast stołecznych zachodniej Europy.

Uzasadnienie wyboru

W laudacji prof. Andrzeja Friszkego możemy przeczytać:

Najcenniejsze w książce Grzegorza Piątka jest pokazanie ludzi, urbanistów, architektów, skupionych w Biurze Odbudowy Stolicy, którzy podjęli wielkie wyzwanie zbudowania miasta; ocalenia zabytków, znaków polskiej tożsamości historycznej, ale też stworzenia podstaw rozwoju wielkiej aglomeracji. Autor pokazuje tych ludzi, sięgając do przedwojennych ich środowisk, wyznawanych idei, zdobywanych doświadczeń. W BOS skupili się dawni współpracownicy władz sanacyjnych, komuniści, ludzie z AK i przybysze ze wschodu. Odbudowanie i zbudowanie Warszawy było dziełem nadrzędnym, które ich połączyło, pozwoliło ponad różnicami służyć wielkiemu bieżącemu celowi.

Jest w tej opowieści zatem także metafora powojennych losów Polaków, gdzie mieszały się wielkie dramaty polityczne, brak wolności i niepodległości — autor wszystko to zauważa w lapidarnych komentarzach i wskazywaniu na drogę ustalania kluczowych decyzji, ale równoległym nurtem było przywracanie kraju do życia, do codziennego funkcjonowania. Ta złożona prawda zbyt często nam umyka, przesłania ją czarno-biały schemat opisywania lat powojennych. Książka Grzegorza Piątka na przykładzie tak wielkiego dzieła, jakim było odbudowanie — czy może w znacznej mierze zbudowanie od nowa — Warszawy, poszerza horyzont spojrzenia na tę epokę.

Nie tylko Grzegorz Piątek miał dobry dzień 3 grudnia. Również Karolina Sulej miała powody do radości, bowiem Młodzieżowe Kluby Historyczne wyróżniły bowiem jej książkę Rzeczy osobiste. Opowieść o ubraniach w obozach koncentracyjnych i zagłady.