Malowany ptak – kontrowersyjna powieść Jerzego Kosińskiego

Malowany ptak, którego autorem jest Jerzy Kosiński to powieść, która wywołała spore zamieszanie w literackim świecie. Do tego stopnia, że opinia krytyków została znacząco podzielona. Warto tutaj wspomnieć, że autor debiutował tym tytułem w 1965, w Stanach Zjednoczonych.

Lektura zanim trafiła do Polski, cieszyła się już popularnością w trzydziestu krajach i została przetłumaczona aż na dwadzieścia języków. Robi wrażenie, prawda? Przekonajcie się sami, czym wywołała takie kontrowersje wśród specjalistów i znawców literatury.

Malowany ptak – ze skrajności w skrajność

Debiutancka powieść Kosińskiego wywoływała wiele skrajnych emocji. Podział był prosty: albo ktoś tę książkę kochał, albo nienawidził. Jedni nadawali jej miano arcydzieła literatury współczesnej, inni uważali za antypolską, zaś samego autora nazywano mistyfikatorem.

Pisarzowi udało się przedstawić niezwykłą parabolę ludzkiego losu. Kosiński stworzył studium barbarzyństwa i przemocy oraz wizję świata wynaturzonego przez wojnę. Prawdopodobnie to właśnie poruszenie tych tematów tak podzieliło opinię publiczną. Niezaprzeczalnym faktem jest jednak to, że właśnie taką twórczością zdobył serca Czytelników na całym świecie i odniósł ogromny sukces.

O czym opowiada sama historia? Głównym bohaterem jest sześcioletni Żyd. Chłopiec zaledwie kilka tygodni po wybuchu II wojny światowej trafia do zapadłej wioski na kresach wschodnich. Tym samym ściąga na siebie prześladowania prymitywnych i zabobonnych chłopców. Bez przerwy bity i torturowany, zmuszony jest tułać się po pobliskich lasach i wsiach. W czasie tych wędrówek staje się świadkiem wciąż nowych okrucieństw i przerażających zbrodni. Nic więc dziwnego, że zło, którego był świadkiem przez tyle czasu, staje się w końcu także jego zasługą.

Kosiński poprzez przedstawioną historię mówi o odtrąceniu, strachu i inności, która wzbudza zazdrość i nienawiść w otoczeniu. W jednym miejscu zbiera się ogrom mrocznych scen, które w rezultacie tworzą wręcz surrealistyczną wizję świata dotkniętego wojną. Najwięcej kontrowersji wokół historii narodziło się z faktu, jak autor przedstawił kontrast między mieszkańcami wsi i miasta. Słowiańscy chłopi w powieści Malowany ptak okazali się zabobonnymi mieszkańcami bez cienia moralności. Mieszkańcy miasta natomiast zostali przedstawieni, jako cywilizowani ludzie, żyjący w dobrobycie, jakiego nigdy nie zaznali i nie zaznają zacofani mieszkańcy wsi.

Malowany ptak – dalsze plany

Warto tutaj wspomnieć jeszcze jedną rzecz. Otóż powieść doczeka się adaptacji filmowej, która z pewnością wywoła wcale nie mniejsze dyskusje i podziały. Prac nad projektem podejmie się Václav Marhoul, a scenariusz do filmu został już wyróżniony Nagrodą ScripTeast im. Krzysztofa Kieślowskiego na festiwalu filmowym w Cannes. Jego premiera przewidywana jest na 2019 rok.