Agnieszka Dauksza z Nagrodą Gryfia za biografię Jaremianka

Już po raz dziewiąty Kurier Szczeciński przyznał Ogólnopolską Nagrodę Literacką Gryfia. Laureatką tego zaszczytnego wyróżnienia została Agnieszka Dauksza, autorka książki Jaremianka, która pochyliła się nad życiem jednej z najzdolniejszych i najbardziej charyzmatycznych artystek XX wieku, polskiej malarki, scenografki oraz rzeźbiarki Marii Jaremy.

Gryfia: Agnieszka Dauksza, Jaremianka

Agnieszka Dauksza wygrała dziewiątą edycję Nagrody Gryfia – Ogólnopolskiej Nagrody Literackiej przyznawanej przez Kurier Szczeciński. W tym roku w finale Gryfii znalazły się również Barbara Sadurska za książkę Mapa oraz Magdalena Grochowska za W czasach zarazy. Gala finałowa odbyła się 24 października w domu kultury Krzemień. Jednak w związku z pandemią koronawirusa organizatorzy byli zmuszeni do połączenia się zarówno z laureatką, jak i przewodniczącą jury przez Internet.

Przewodnicząca jury, Joanna Laprus-Mikulska, w laudacji zawarła uzasadnienie wyboru:

Jaremianka Agnieszki Daukszy to biografia, ale biografia wielowymiarowa, którą można czytać na wiele sposobów. To złożony portret niezwykłej, lecz zapomnianej artystki Marii Jaremy. To opowieść o artystce totalnej. Maria Jarema była rzeźbiarką, malarką, graficzką, autorką kostiumów i scenografii, współzałożycielką Grupy Krakowskiej oraz teatrów Cricot i Cricot 2. Mówiono o niej: kobieta-awangarda. Agnieszka Dauksza podąża śladami swojej bohaterki jak wytrawna reportażystka. Z fragmentów wspomnień, rozmów, listów, dokumentów, wrażeń powstaje fascynujący obraz jednej z najbardziej charyzmatycznych postaci XX wieku i przywraca ją do życia w zbiorowej pamięci.

Z kolei sama autorka tak podsumowała swoją wygraną:

Ta nagroda, jak się domyślam, ma służyć nie dzieleniu literatury na kobiecą i męską, ale ma stanowić tubę, która nagłośni, wesprze głos kobiet.

Anna Dauksza jest asystentką w Katedrze Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się prowadzeniem zajęć z kulturowej teorii literatury, a także wiedzy o sztuce. Jest autorką blisko 60 artykułów, a także wielu książek.

Oprócz zaszczytnego wyróżnienia laureatka otrzymała również 10 tysięcy złotych. Wcześniej Gryfią uhonorowano: Magdalenę Tulli, Zytę Oryszyn, Małgorzatę Rejmer, Ewę Winnicką, Annę Janko, Katarzynę Boni, Martynę Bundę i Ulę Ryciak.

Portret wielowymiarowej postaci

Biografia Jaremianka to odważna próba zbliżenia się do kobiety – awangardy oraz uchwycenia jej wielowymiarowości, wymykającej się konkretnym definicjom. Maria Jarema była niezwykłą postacią znaną szerokiemu gronu artystycznemu, zaangażowaną aktywistką, emancypantką i… pracoholiczką. Dauksza w swojej książce wprowadza nas w fascynujący świat artystki – abstrakcjonistki. Ta obliczu ciężkiej choroby, białaczki, nie złożyła swojej malarskiej broni w postaci pędzli. Pragnęła bowiem stworzyć chociaż jeszcze jedno, jedyne dzieło. Najsłynniejszymi cyklami jej obrazów były Rytmy oraz Penetracje.

Chcąc poznać historię Marii Jaremy, zamów swój egzemplarz książki w tym miejscu.