„Mężczyźni objaśniają mi świat” – recenzja

Mężczyźni objaśniają mi świat to w rzeczywistości dość nieduża książeczka. Jednak nie dajcie się zwieźć jej niepozornym rozmiarom. Esej Rebeki Solnit, o którym mowa, kryje w sobie bowiem statystyki tak przerażające i diagnozy społeczne tak poruszające, że nie sposób jest przejść przez nią w jeden wieczór. O tym dlaczego jest to lektura obowiązkowa i o tym, jaki związek na panjaśnienie z globalnymi konfliktami przekonacie się w dzisiejszej recenzji polskiego wydania Men Explain Things to Me Wydawnictwa Karakter.

Niewygodna prawda i panjaśnienie jako narzędzie opresji

Mężczyźni objaśniają mi świat to tytuł, o którego lekturze marzyłam na przestrzeni ostatnich lat. Niestety zawsze odkładałam to marzenie na boczny tor, aż pewnego dnia dobiegła mnie informacja o kolejnym wznowieniu książki. To był znak, obok którego nie mogłam przejść obojętnie.

Wydany po raz pierwszy w 2014 roku zbiór esejów szybko stał się punktem odniesienia w debatach na temat feminizmu, seksizmu oraz nierówności płci. Wiedząc o jego impakcie na globalny dyskurs feministyczny nie mogłabym nie pokusić się na zanurzenie w lekturze.

Solnit znana jest ze swoich ostrych i celnych obserwacji. Ponadto od tytułu oraz opisanego na kartach eseju zjawiska patologicznej potrzeby mężczyzn wychowywanych w patriarchacie do protekcjonalnej ochrony każdej kobiecej opinii powstało pojęcie idealnie określające esencję tego procederu – mansplaing.

Czyli właśnie panjaśnienie, tłumaczctwo, czy jaką tylko spolszczoną wersję wolicie najbardziej. Jednocześnie pojęcie, które swoim znaczeniem rozpala moje nerwy do czerwoności.

W omawianym tytule autorka zebrała szereg tekstów, które diagnozują różnorodne problemy społeczne i kulturowe związane z traktowaniem kobiet w różnych sferach życia. Centralnym motywem książki jest zjawisko mansplainingu, jednak nie zamyka się jedynie w jego ramach.

Solnit porusza w nim także szersze kwestie, takie jak prawa kobiet, przemoc wobec kobiet, wojny kulturowe, czy kryzys klimatyczny, podkreślając, jak te globalne problemy przesiąknięte są kwestiami płci. Jej eseje są zarówno osobiste, jak i uniwersalne, pełne anegdot, historycznych odniesień i ostrą krytykę społeczną.

Tytuł ten, inspirowany osobistym doświadczeniem autorki, trafnie obnaża frustracje wynikające z takich interakcji i skłania do przemyśleń na temat strukturalnych nierówności w komunikacji międzypłciowej.

Mężczyźni objaśniają mi świat – recenzja książki

Lektura eseju nie należy do łatwych. Ani nawet do najprzyjemniejszych. Konieczność zmierzenia się z druzgoczącymi statystykami dotyczącymi przemocy wobec kobiet sprawia, że tej cienkiej książki nie da się raczej pochłonąć w jedno leniwe popołudnie.

Styl pisania Solnit jest bezpośredni, przenikliwy i celnie puentujący ogrom patologicznych zjawisk oscylujących wokół idei mężczyzn objaśniających, kreujących i władających światem skrojonym na ich miarę.

Autorka łączy osobiste doświadczenia z szeroko zakrojonymi analizami społecznymi, tworząc narrację, która jest zarówno czytelna, jak i intelektualnie stymulująca. Książka ta nie tylko podnosi ważne kwestie społeczne, ale przede wszystkim zachęca do aktywnego poszukiwania rozwiązań i zmian. Trudno jest bowiem zostawać obojętnym wobec doniesień w ramach statystyk przemocy wobec kobiet

Fot. A. Alimowska; IG @vill.ann.arte

Mężczyźni objaśniają mi świat jest więc nie tylko krytyką pewnych zachowań i struktur społecznych, ale także wyrazem nadziei na lepszą przyszłość, w której dialog między płciami będzie bardziej zrównoważony i szanujący różnorodność doświadczeń.

Solnit, z niezwykłą wrażliwością i inteligencją, oferuje czytelnikom zarówno diagnozę problemów współczesnego świata, jak i inspirację do ich zmiany. Książka ta jest zatem obowiązkową lekturą dla każdego, kto interesuje się kwestiami równości płci, komunikacji międzyludzkiej i społecznymi mechanizmami wykluczenia.

I w moim odczuciu jest również obowiązkową lekturą każdego człowieka przejętego losem świata, ponieważ refleksja nad mechanizmami prowadzącymi do kobietobójstwa stanowi gorzkie lekarstwo na śmiertelną chorobę, jaką jest patriarchat.

Jeśli jesteś zainteresowanx lekturą Mężczyźni objaśniają mi świat, esej Solnit znajdziesz tutaj.